Gun je kind eigenwijsheid

Ik vind het soms best vermoeiend, maar tegelijk vaak ook boeiend en zelfs grappig: hoe je als ouder voortdurend wordt getest op je vermogen tot loslaten, omdenken en je eigen standpunten herzien. Bijvoorbeeld wanneer je kind eigenwijs doet. Want juist daar, in dat eigenwijze stukje, ontstaat vaak de grootste groei.

Een ondeugende twinkeling

Ik sta met een kopje koffie in de keuken als Elissa in haar pyjama naar me toe loopt om me een knuffel te geven.
“Hoe was je nacht?” vraag ik.
“Redelijk,” antwoordt ze.

Ze is normaal een uitstekende slaper, dus haar antwoord verrast me. Ze ziet mijn vragende blik en legt uit:

“Ik heb vannacht bij mijn vriendinnetje in bed geslapen. Zij lag met haar hoofd aan de ene kant, ik aan de andere. Vonden we gezellig. …En je had niet gezegd dat dat niet mocht…”

Die ondeugende twinkeling in haar ogen zegt genoeg.

De avond ervoor had ik ze welterusten gewenst toen Elissa in de hoogslaper lag en haar vriendinnetje op de matras eronder. Alles leek rustig. Geen reden om te vermoeden dat ze later samen op één matras zouden gaan liggen…

Tussen boosheid en trots

Heel even voel ik de strenge moeder in mezelf opkomen: ze heeft mijn regel genegeerd. Maar tegelijk merk ik dat er ook trots borrelt. Want stiekem houd ik wel van dat stukje ondeugendheid en eigenwijsheid.

“Eigenwijsheid is vaak de eerste stap richting eigen wijsheid.”

Elissa deed dit niet om tegen mij in te gaan, maar om haar eigen koers te voelen. Juist dat gun ik haar: het lef om grenzen een beetje op te rekken, niet om te rebelleren maar om te leren.

Eigenwijsheid als leermeester

Hoe vaak willen we als ouders dat onze kinderen gewoon luisteren, doen wat wij zeggen en zich aan de afspraken houden? Natuurlijk is structuur belangrijk. Maar als kinderen alleen maar gehoorzamen, hoe leren ze dan ooit zélf keuzes maken, falen, herstellen en groeien?

Eigenwijsheid is een oefenveld. In kleine dagelijkse dingen – zoals samen ongemakkelijk in één bed slapen – oefenen kinderen met autonomie, met voelen wat voor hen werkt, en met de gevolgen van hun keuzes. Want ja, Elissa ontdekte ook dat het eigenlijk niet zo lekker lag en ze daarom beter weer terug kon naar haar eigen bed. Dat inzicht was veel krachtiger dan wanneer ik haar streng had verboden om überhaupt uit bed te komen.

Van volgzaam naar veerkrachtig

Als kinderen voortdurend horen: doe dit, doe dat, zo hoort het, lopen we het risico dat ze hun innerlijk kompas kwijtraken. Ze leren wel gehoorzaam te zijn, maar niet om zelf te onderzoeken wat klopt. En dat maakt hen kwetsbaarder later in het leven.

Want veerkracht en creativiteit groeien niet van braaf alle regeltjes volgen. Die groeien juist van zelf fouten maken, een misstap durven zetten, ervaren dat het niet werkt, en dan een nieuwe weg zoeken.

“Door te gehoorzamen raak je jezelf kwijt. Door eigenwijs te zijn, ontdek je wie je bent. En mogelijk ook iets dat béter werkt.”

En laten we eerlijk zijn: de wereld van nu vraagt mensen die durven denken, uitproberen en creatief oplossingen vinden. Als we kinderen te volgzaam maken, ontnemen we ze hun kans om innovatief en veerkrachtig op te groeien.

Mijn eigen koers terugvinden

Ik herken veel van dit proces in mijn eigen leven. De afgelopen tien jaar ben ik stap voor stap mijn eigen koers terug gaan vinden. Niet door braaf te doen wat anderen vonden dat ik moest doen, maar door te luisteren naar wat in míj resoneert.

Voorheen dacht ik dat kiezen vóór mezelf betekende kiezen tégen de ander. Inmiddels weet ik dat het niet zo hoeft te zijn. Als ik keuzes maak die mij energie geven en dit met respect communiceer, blijken mensen dit vaak te begrijpen, te waarderen en zelfs te steunen.

Kinderen laten ons dagelijks zien hoe belangrijk dit is: durf je eigen pad te lopen, ook als dat soms schuurt.

Grenzen als oefenveld

Ruimte geven aan eigenwijsheid betekent niet dat er geen grenzen zijn. Integendeel: juist de grenzen vormen het oefenveld. Elissa wist dat ik had gezegd dat ze in haar eigen bed moest slapen. Door dat te negeren, experimenteerde ze. Ze ontdekte zelf wat werkte en wat niet.

En ik leerde dat streng vasthouden aan mijn regel misschien wel gehoorzaamheid opleverde, maar haar een leerervaring had ontnomen. Het is een dans: grenzen aangeven en tegelijk ruimte geven om ze af en toe te onderzoeken.

Een zachte landing

Na de ondeugende twinkeling in haar ogen komt Elissa naar me toe om me een ietwat moeie, maar heerlijke knuffel te geven.
“Toen ik merkte dat ik niet goed kon slapen, omdat ik niet zo lekker lag en we steeds met onze benen tegen elkaar aan kwamen, waardoor ik wakker bleef, ben ik toch maar weer in mijn eigen bed geklommen. Daarna heb ik wel lekker geslapen.”

En precies dát is de kern: ze heeft zelf ervaren, zelf ontdekt, en een keuze gemaakt die beter bij haar paste. Veel krachtiger dan welke regel van mij ook had kunnen zijn.

Samenvattend

• Eigenwijsheid is een oefenveld voor autonomie en veerkracht.

• Kinderen leren meer van zelf ontdekken dan van altijd gehoorzamen.

• Fouten maken is geen falen, maar een kans om te leren en sterker te worden.

• Grenzen zijn nodig, maar ruimte om ze te onderzoeken ook.

• Als ouders groeien we mee door los te laten en onze kinderen te vertrouwen.

Groeiende ouders = groeiende kinderen

Sta vandaag eens stil bij een moment waarop je kind eigenwijs was. Hoe reageerde je? Was je vooral bezig met gehoorzaamheid, of kon je ook de waarde zien van hun experiment? Vraag jezelf af: waar kan ik mijn kind meer ruimte geven om te ontdekken, fouten te maken en sterker te worden?

Bijpassende blogs

Vind je dit ruimte geven aan zelfstandigheid een interessant onderwerp? Of waarom het goed is om als ouder even op je handen te zitten voordat je reageert? Lees ook mijn eerdere blogs: Waarom ik mijn puber onvoldoendes laat halen. En de 4 voorwaarden en Waarom het goed is om je boosheid als ouder wat vaker even ‘on hold’ zetten: “Echt? Dat wist ik niet!”