Milans hervonden emoties – de kracht van weer durven voelen

We zijn net bij de kapper geweest, als we vrolijk kletsend terugfietsen naar huis. Er klinkt ineens een hard geluid, we schrikken beiden en doen onze oren dicht. We fietsen verder en komen te praten over zijn – en mijn – gevoeligheid. Hoe lastig dat soms kan zijn, maar ook hoe waardevol.

Dan zegt hij ineens:

“Ik heb het idee dat ik de laatste tijd weer wat gevoeliger begin te worden. Ook voor emoties.”

Wow. Het is een kleine opmerking, maar grote stap. Ik vind het prachtig. Want de afgelopen jaren waren er vaak momenten waarop het logisch was geweest als hij boos, verdrietig, teleurgesteld of juist blij was geweest. Maar vaak voelde hij… niets. Of in ieder geval weinig. Hij vond dat zelf ook vreemd, een soort gemis. “Het zou toch logisch zijn als ik nu wat voelde?”, zei hij eens. “Maar ik voel niets. Ik voel me alleen maar mat.”

Ik begreep het. Jarenlang kreeg hij veel voor zijn kiezen en had hij regelmatig geen ruimte om zijn emoties te uiten. Ze werden niet altijd herkend, en nog minder vaak erkend. Dus hield hij zich groot. Hij zette een schild op, uit zelfbescherming.

Ja, ik begreep het zeker, maar maakte me er ook zorgen over. Want emoties geven waardevolle informatie, en de energie om te handelen — als je ze tenminste even toelaat. Bovendien: wie negatieve emoties wegdrukt, drukt óók de positieve weg. Je wordt vlakker, voelt minder geluk, minder levenslust.

Een gevoelig kind in een drukke wereld

Milan was als kind gevoelig voor geluiden, drukte, smaken, texturen, stress en emoties.

Of het al in hem zat of door zijn start werd versterkt, weet ik niet, maar die start was heftig en heeft vast impact gehad. Na een lange, intense bevalling lag hij uitgeput in het ziekenhuis. Slapen lukte niet — ieder geluid deed hem opschrikken. Drie dagen lang sliep hij alleen beetjes als hij in mijn armen lag. Oververmoeid, overprikkeld en daardoor nog gevoeliger geworden voor geluiden, kwam hij thuis.

Slapen een uitdaging. Waar andere baby’s in slaap sukkelen bij stofzuiggeluid of geroezemoes, werd Milan er wakker van. Waar andere baby’s de indrukken van de dag lekker verwerken tijdens een verkwikkende diepe slaap, miste hij dat door het vele wakker worden, wat de gevoeligheid in stand hield.

Een paar jaar later, bij de Sinterklaasintocht, vond hij de geluiden zo intens dat hij zijn oren dichthield — en thuis uitgeput in slaap viel. Als iemand hem voor de grap liet schrikken, duurde het een uur voordat de spanning uit zijn lijf was.

Zelfs smaken en texturen konden hem misselijk maken; ze kwamen te heftig binnen. Inmiddels eet hij alles, maar nog steeds herkent hij feilloos ingrediënten.

Het is een talent — maar ook pittig. Vooral als die gevoeligheid wordt gezien als aanstellerij. Als mensen zeggen dat je “gewoon moet doorbikkelen.”

Het vlakker worden van emoties

In de loop van de jaren zag ik hoe hij steeds minder voelde. Een onbewuste overlevingsstrategie. En een effectieve: hij kon beter omgaan met teleurstellingen, boze volwassenen, jaloezie of gemene opmerkingen.

Maar hij verloor ook de kracht van zijn sensitieve kant: de opluchtende tranen, de nuttige boosheid bij onrecht, de helderheid die emoties brengen, zijn intuïtie. Hij werd vlakker, en dat vond hij zelf nog het moeilijkst. Hij miste zijn emoties, maar wist ook niet wat eraan te doen. Ik kon niet veel meer voor hem doen dan hem vertellen dat ze wel degelijk nuttig waren, en hem de ruimte te geven om ze te voelen als ze af en toe wel langs kwamen. Het duurde een tijd voor die informatie de goede omstandigheden had, maar nu begonnen ze wel degelijk te ontkiemen en groeien.

De kracht van kwetsbaarheid

Tijdens onze fietstocht merkte hij dus op dat hij niet alleen weer gevoeliger werd voor geluiden, maar ook voor emoties.

Wat een observatievermogen voor iemand van 17. En wat een opluchting voor mij. Want negatieve emoties blokkeren, blokkeert óók de positieve.

Brené Brown ontdekte dat juist mensen die kwetsbaarheid durven toelaten, het meest veerkrachtig en levenslustig zijn. In The Power of Vulnerability beschrijft ze hoe het toelaten van negatieve emoties ook de weg opent naar intens genieten van positieve momenten. En hoe die samen zorgen voor veerkracht.

"You can't selectively numb emotions; when we numb the painful emotions, we also numb the positive ones" – Brené Brown

Schild of kern?

Na het lezen van haar werk kreeg ik het beeld van twee vormen van zelfbescherming:

• Het schild – zoals bij kevers, of een ridderharnas: een harde buitenkant, zacht vanbinnen. Ongevoelig lijken, grappen maken, stoïcijns reageren. Maar als iemand door dat schild heen breekt, is de kwetsbaarheid groot.

• De kern – zoals sterke spieren: een zachte buitenkant, maar innerlijke kracht en stabiliteit om te kunnen omgaan met invloeden van buitenaf.

Ik vermoed dat Milan weer meer voelt doordat er minder stress in zijn leven is én doordat hij fysiek sterker is geworden. Anderhalf jaar consequent trainen heeft hem niet alleen spieren, maar ook mentale kracht en zelfvertrouwen gegeven.

Emoties als richtingaanwijzers

Het woord emotie komt van e-movere: in beweging brengen. Emoties zijn er om je richting te geven:

• Blijdschap laat zien wat je mag koesteren.

• Boosheid laat zien waar je grenzen liggen.

• Jaloezie laat zien wat je ook wilt bereiken.

• Verdriet laat zien wat je mag loslaten.

Maar dan moet je die emoties wel voelen. Én kunnen benoemen.

> Lees ook: De waarde van emoties – wat je kind (en jij) kan leren van spijt

Mijn eigen route terug naar voelen

Ik heb zelf jarenlang negatieve emoties genegeerd. Tot ik merkte dat ook de positieve steeds meer vervaagden.

In kleine stappen leerde ik weer alles binnen te laten. Tot mijn verrassing bleken negatieve emoties veel minder heftig dan ik dacht — mits ik ze toeliet. Duwde ik ze weg, dan bleven ze op de achtergrond zeuren. Maar als ik ze even écht voelde, trokken ze weg als golven: krachtig, maar tijdelijk.

“De angst voor emoties is vaak groter dan het voelen zelf.”

Daarna kwam de opluchting. De daadkracht. De moed. En de positieve gevoelens werden zoveel intenser.

Groeispurt in alle opzichten

“Ik ben ook blij dat ik weer meer begin te voelen, mam.”

Milan is fysiek gegroeid van mager en onhandig naar gespierd en zelfverzekerd. Mentaal van twijfelend naar doorzettend. Emotioneel van vlak naar voelend en onderzoekend.

En dat maakt mij trots. Want dit is waarom ik zo van ouderschap houd: mijn kinderen helpen opgroeien tot authentieke, zelfverzekerde volwassenen. Door kennis te delen én door het voor te leven.

Lees ook: In 4 stappen effectief omgaan met de boosheid van je kind

Geleerde lessen

1. Negatieve emoties blokkeren betekent óók positieve emoties missen.

2. Gevoeligheid is geen zwakte, maar een kracht die aandacht vraagt.

3. Zelfbescherming werkt beter vanuit je kern dan vanuit je schild.

4. Kwetsbaarheid is een sleutel tot veerkracht en levenslust.

5. Emoties zijn richtingaanwijzers die je dichter bij jezelf brengen.

Ouders die groeien = kinderen die groeien

Reflecteer eens: uit welk deel van jezelf leef jij – je schild of je kern?
Merk je dat je jezelf of je kind soms beschermt door emoties weg te duwen?
Sta eens stil bij wat er zou gebeuren als je die emoties juist toe zou laten.

Je zult merken: écht voelen maakt niet zwakker, maar vrijer. Het geeft inzichten, kracht en moed.
Ontdek meer verhalen over groei, verbinding en veerkracht op Growing Parents Growing Kids.