De waarde van emoties – wat je kind (en jij) kan leren van spijt

Een onverwachte golf van spijt

We hebben een heerlijke dag gehad, waar Elissa zichtbaar van heeft genoten. Zodra we thuiskomen, ploft ze languit op de bank. In eerste instantie denk ik dat ze gewoon moe is. Tot ik haar hand zie wapperen.
Ik loop naar haar toe, knuffel haar hand — meestal komt ze dan wel overeind, maar nu niet.

“Wat is er?” vraag ik zacht.
Met tranen in haar ogen zegt ze:
“Ik heb zo’n spijt! Dat ik nooit een nacht in de woonkamer heb geslapen met Hero!”

Hero was onze kat, negentien jaar lang. Een goedzak, zachtaardig, aanhankelijk, en van baby af aan de lieveling van Elissa en Milan. Na school werd er standaard eerst met Hero geknuffeld, pas daarna was er ruimte voor huiswerk of spelen. Toen hij overleed, was het verdriet groot. Dagenlang, wekenlang. En nog steeds komt het gemis af en toe terug — soms onverwacht, zoals nu.

Ik pak zakdoekjes, geef haar knuffels, en de poezenknuffel die we kregen toen we Hero moesten laten inslapen. We zitten samen stil.

Een tijdje later, als de tranen wat zijn opgedroogd, vertel ik haar iets wat me bijbleef uit The Mountain Is You — een boek over zelfsabotage, groei en emotionele bewustwording.

“Weet je wat zo mooi is aan spijt voelen? Het laat je zien wat belangrijk voor je is. Spijt zegt: dit had ik anders gewild, omdat dit voor mij betekenis heeft. Je kunt het verleden niet veranderen, maar je kunt er wél van leren wat je in de toekomst wilt doen.”

Ik zie haar langzaam ontspannen. Haar ogen lichten op.
“Dat ga ik later zeker doen!” zegt ze vastberaden.

De herinneringen blijven levend

Ik glimlach en vertel met een knipoog:
“Overigens heb ik het twee keer geprobeerd, hoor — een nacht met Hero slapen. In het begin was het heerlijk: dat gespin, dat warme lijf zo knus tegen me aan. Maar slapen? Dat lukte niet echt. Want Hero vond mij zó lief dat hij elke twintig minuten m’n neus of haren kwam likken. En dan ging hij weer liggen, even later weer draaien, en weer likken. Erg gezellig, maar niet bepaald rustgevend.”

Elissa lacht door haar tranen heen. Herinneringen delen brengt troost — en verbindt.
“Als we ooit weer een huisdier hebben,” zegt ze met overtuiging, “dan ga ik daar een nacht mee slapen. Of vaker.” Milan knikt instemmend.

De kracht van spijt

Spijt lijkt op het eerste gezicht een negatieve emotie: het gaat over iets dat voorbij is, iets dat niet meer goed te maken valt.
Maar juist daarin schuilt haar waarde.

Spijt laat zien wat we missen, wat ons raakt, waar ons hart ligt.
Het geeft richting.
En het nodigt uit tot groei.

“Spijt is niet iets om je voor te schamen, maar een kompas dat wijst naar wat betekenisvol voor je is.”

In Elissa’s geval: verbinding, warmte, een bijzonder moment met haar geliefde dier.
Voor anderen kan het gaan over gemiste kansen, niet gezegde woorden, of over iets wat we te lang hebben uitgesteld.

Spijt nodigt uit om eerlijk te zijn — niet hard voor jezelf, maar eerlijk.
En dat maakt het een van de meest helende emoties die er zijn. Als je het begrijpt en ervan leert.

Wat spijt ons kan leren

Ik vertel Elissa dat emoties niet alleen maar gevoeld willen worden — ze willen begrepen worden.
Spijt is de emotie die zegt: hier zit iets wat je de volgende keer anders wilt doen.
Het vraagt niet om schuld, maar om bewustwording, en in de toekomst om actie.

“Elke keer dat we spijt voelen, krijgen we de kans om dichter bij onze waarden te komen; bij wat écht belangrijk voor ons is.”

We kunnen spijt gebruiken als richtingaanwijzer:

• Wat had ik liever anders gedaan?

• Wat zegt dat over wat belangrijk voor mij is?

• Hoe kan ik dat de volgende keer anders aanpakken?

Zo wordt spijt een subtiele leraar in ons dagelijks leven — eentje die zachtjes fluistert waar onze prioriteiten liggen.

Hoe je als ouder met spijt bij je kind kunt omgaan

Spijt is een emotie die veel ouders lastig vinden bij hun kinderen. We willen troosten, het goedmaken, of de pijn wegnemen. Maar juist in dat moment ligt een waardevolle kans: om je kind te helpen groeien in emotionele veerkracht.

Wanneer je kind spijt voelt, kun je drie dingen doen:

1. Erken het gevoel zonder te fixen.
   Zeg iets als: “Ja, dat is echt naar hè, om zo’n spijt te voelen.” Door erkenning voelt je kind zich gezien en begrepen — zonder dat de emotie weggeduwd wordt.

2. Help het gevoel betekenis te geven.
   Vraag rustig: “Wat zegt het jou dat je hier spijt van hebt?”
   Zo help je je kind te ontdekken wat belangrijk voor hem of haar is — en dat spijt vaak iets moois probeert te vertellen.

3. Maak er iets van voor de toekomst.
   Bespreek samen wat je kind een volgende keer anders wil doen.
   Dat maakt spijt niet langer een pijnlijke herinnering, maar een bron van groei.

Als we kinderen leren dat emoties — ook de lastige — richting geven, ontwikkelen ze een steviger innerlijk kompas. En dat helpt ze niet alleen in hun kindertijd, maar een leven lang.

Samenvattend

Wat we van spijt kunnen leren:

• Spijt is geen vijand, maar een signaal van betekenis.

• Het vertelt wat echt belangrijk is voor jou of je kind.

• Het nodigt uit tot bewustwording en actie.

• Door spijt toe te laten, groeit empathie – voor jezelf én voor anderen.

• Het helpt je om in de toekomst keuzes te maken die meer in lijn zijn met wie je wilt zijn.

• Als ouder kun je je kind leren om emoties te voelen, begrijpen en gebruiken als richting.

Groeien als ouder = groeien als kind

Als ouders hebben we vaak de neiging om onze kinderen direct te troosten of af te leiden bij lastige emoties. Maar juist door ruimte te geven aan gevoelens als verdriet of spijt, leren kinderen dat emoties niet gevaarlijk zijn — ze zijn richtingaanwijzers.

Gun jezelf en je kind dat bewustzijn:
laat emoties er zijn, onderzoek wat ze te vertellen hebben, en gebruik ze als brandstof voor groei.

Groeien doe je niet ondanks je emoties, maar dankzij ze.

Meer lezen:

> Better be sorry than sweet – de negatieve impact van een onschuldig lijkende slogan op het zelfbeeld van meisjes
> What if… onze kinderen hun ruzies beter zouden weten op te lossen dan onze generatie…