Wat raps mijn zoon leren over de liefde. En wat ik hem wil leren.

[Een paar maanden geleden] Het is een volle dag geweest. Vroeg op, tijdens het ontbijt Elissa helpen haar haren uit de knoop te krijgen, en Milan helpen z’n huiswerk te vinden. Snel nog een wasje erin. Naar school, door naar m’n werk. Daar flink wat werk verstouwd. Voordat ik stipt op tijd op school arriveer om ze op te halen, heb ik nog snel boodschappen gedaan voor het avondeten. Helpen met huiswerk. Gezonde verse smoothie maken voor de kids. Was ophangen. Koken. Woonkamer beetje opruimen.

Vlak voor het eten arriveert m’n vriend en met z’n vieren genieten we van de gezelligheid van het avondeten. Ik ruim af, en wil net de spullen pakken om lunch voor de kinderen te maken voordat ik ze naar bed breng, als ik erachter kom dat ik ben vergeten brood te kopen. Mijn vriend zit rustig aan tafel z’n krant te lezen, en biedt direct aan nog even brood te kopen. Superlief.

En dan zegt Milan: “Je boft mam, dat je een vriend hebt die zoveel voor je doet”.

Mijn mond valt open. Pardon?!!!

Ik ben de godganse dag in de weer geweest om voor alles en iedereen te zorgen, en hij geeft mijn vriend een compliment omdat die één ding doet?!!

Wat voor beeld hééft hij eigenlijk van relaties? En hoe komt hij daar aan? Ondanks m’n irritatie is ook mijn nieuwsgierigheid gewekt.

Moderne relatie?

Begrijp me niet verkeerd: ik heb écht een lieve vriend, die met alle liefde me dingen uit handen neemt, helpt, regelt. Maar de momenten dat Milan hem ziet, doet hij beduidend minder dan ik. Wat logisch is, want als hij bij mij is, is hij beetje gast in mijn huishouden. Als ik in zijn huis ben, is hij meer aan het regelen, ben ik meer ‘te gast’. Een verdeling die me prima bevalt.

Maar dat Milan het blijkbaar als de normaalste zaak van de wereld ziet dat ik de hele dag druk ben met zorgen voor m’n kids, werken, in m’n eentje een huishouden runnen, sociaal leven onderhouden, en hij onder de indruk is als mijn vriend 1 ding doet… Dat schiet bij mij even in het verkeerde keelgat.

Wat voor beeld hééft eigenlijk hij van een (moderne) relatie? Dat de vrouw zich uitslooft? En dat één behulpzame actie van de man het prijzen waard is? Ik hoop het niet.

Raps als bron van levenswaarheden

Ik slik m’n irritatie in en vraag hem zo rustig als ik kan wat hij zoal weet over relaties van volwassenen. “Nou, dat mannen veel voor vrouwen doen.” O. Waar haalt ‘ie dat vandaan? “In raps zingen die rappers altijd dat ze alles voor hun vriendin over hebben, dat ze alles voor hen willen doen, alles voor hen willen kopen.” Ik vraag hem welk liedje bijvoorbeeld. Hij citeert een stukje uit ‘Falling’ van Trevor Daniel:

“If you treat me right, baby, I’ll give you everything”.

Interessant.

Wat als de roze bril vervaagt?

“Milan, wat zou hij bedoelen met ‘Treat me right’?” ”Nou gewoon, dat ze aardig is, en eerlijk is enzo. En dat ze niet stiekem verliefd wordt op iemand anders enzo.” Best een logisch antwoord inderdaad.

“En wat zou hij doen als ze bijvoorbeeld eens chagrijnig is? Of wat leuks met haar vriendinnen gaat doen terwijl hij juist met haar thuis een film wilde gaan kijken? Of als hij van actieve vakanties in koele landen houdt (daar houdt Milan van), en zij van hele dagen op het strand in de warme zon liggen? Dan doet ze niets gemeens; ze is gewoon zichzelf. Maar dat is soms wel anders dan hij wil.”

Met een lieve scheve glimlach zegt Milan “Daar had ik nog niet over nagedacht. Dat weet ik niet zo goed. Ik denk dat hij dan even iets minder zin heeft om haar alles te geven.” Ik glimlach met hem mee.

En ze leefden nog lang en…

Als kind hoor je met regelmaat ‘en ze leefden nog lang en gelukkig’. Maar in de praktijk zie je dat relaties regelmatig ook moeizaam gaan, er ruzie is. En dat het uit gaat of dat mensen scheiden. Want ja, in het echt kleurt die roze verliefdheidsbril langzaamaan terug naar blanco, en kom je erachter dat je geweldige geliefde ook irritant, vergeetachtig, lui enzovoort kan zijn.”

Ik had vroeger zelf geen flauw idee. Toen ik mijn eerste echt verliefdheid kreeg, zo rond m’n 15e, dacht ik dat het vervolgens voor eeuwig en altijd moest zijn. En dat het vanzelf goed zou gaan. De kanten van de ander waar ik me aan stoorde, stopte ik diep weg, en ik focuste op z’n leuke lieve fijne kanten. Maar die kanten staken toch elke keer weer de kop op. Waardoor de verliefdheid na een half jaar verdween. Ik hield het vervolgens nog een tijd lang vol, want onbewust geloofde ik erin dat als je verliefd werd, en die ander ook op jou, dat je dan nog lang en gelukkig zou leven. Dus het zou mettertijd vast nog goedkomen.

… niet gelukkig

Maar het werd niet beter. En het ging na 1,5 jaar uit. Met de volgende net zo (2,5 jaar?). En met de 3e (3,5 jaar). En de volgende (17 jaar, incl huwelijk en 2 kinderen).

Tuurlijk, ik heb echt ook veel genoten van die relaties! Maar eerlijk is eerlijk: de dingen erkennen en benoemen die ik moeilijk vond of vervelend of irritant aan de ander, durfde ik niet. Of het lukte niet, omdat het dan al gauw een welles-nietes spelletje werd, inclusief ‘je hoort het zo te doen’, ‘ja maar het is toch logisch dat ik dat wil/vervelend vindt’, ‘stel je niet zo aan’, ‘jij doet het net zo erg’. Waar we geen stap verder mee kwamen. En het dus maar verstopten, negeerden. Maar waarmee het niet verdween; het ging juist lopen gisten. En barste op later moment alsnog.

Iedere leuke kant heeft ook een lastige keerzijde

Pas in mijn huidige relatie begin ik te leren om ook de lastige dingen van de relatie uit te spreken (en om effectief ruzie te maken): wat ik irritant vind, wanneer ik me boos voel, met welke kanten van hem ik soms moeite heb.

Waarom het nu werkt: we hebben beide – door schade en schande uit onze eerdere relaties – geleerd hoe belangrijk het is om je uit te spreken (omdat het anders als een zweer onderhuids gaat etteren) en om echt luisteren. Soms passen we vervolgens ons gedrag aan. Op andere momenten blijkt het voldoende als de ander op de hoogte is dat je iets irritant vindt en hoeft er niet eens iets aangepast te worden. En we ontdekken dat lastige kanten van onze karakters soms zo vast zitten aan mooie kanten, dat we die toch met liefde accepteren (en soms met irritatie 😉):

• Zoals mijn vriend heel goed kan tempo maken en doorzetten, wat ik prachtig vind. Maar de slordigheid die daar aan vast zit, vind ik regelmatig irritant.

• En zoals mijn gevoeligheid zorgt voor sterke intuïtie en creativiteit, maar ook voor de behoefte aan regelmatig alleen zijn; wat hij niet altijd leuk vindt.

Levenslessen over De Liefde

Een paar dagen later sta ik met Milan in de keuken eten voor te bereiden als hij terugkomt op ons eerdere gesprek. Hij vindt het wel interessant en vraagt me: “Wat doe je dan, als je andere dingen leuk vind, of als je de ander even heel irritant vindt?”

Ik vertel hem over dat ik heb ontdekt dat het belangrijk is:

• Spreek je uit: Vertel wat je echt voelt, fijn vindt,wat je ergert of boos of verdrietig maakt,wat je nodig hebt, wat voor jou belangrijk is. Verwacht niet dat iets ‘logisch is’ en de ander het uit zichzelf zou moeten weten/aanvullen/geven. En DTV (Durf Te Vragen): als je ergens behoefte aan hebt; vraag het gewoon.

• Luister echt: en toon begrip voor hoe de ander het blijkbaar ervaart, ook als je het zelf heel anders ervaart. Niet zeggen dat het onzin is of proberen de ander te overtuigen te veranderen, maar begrip opbrengen. En NIVEA (Niet Invullen Voor Een Ander): besef je dat je níet weet wat de ander denkt, voelt of nodig heeft (ook al heb je soms het gevoel dat je dat wel of zelfs beter weet). Dus vraag: wat voel je, wat denk je, waar heb je behoefte aan?

• Win-win: Samen zoeken naar een oplossing die recht doet aan de eigenheid en de wensen van beide, die een win-win oplevert.

• Accepteer (en omarm) de eigenheid en de verschillen: probeer de ander (en jezelf) niet wezenlijk te veranderen, maar geef elkaar de ruimte om echt jezelf te zijn. Dat brengt soms irritaties, dat is onvermijdelijk. Maar als je je realiseert dat je verliefd bent geworden op juist die mix van eigenschappen, en dat aan iedere mooie eigenschap altijd ook een lastig bij-effect komt, is dat makkelijker.

• Zelfde basiswaarden: als je verschillende basiswaarden en levensdoelen hebt, gaat dat op termijn botsen of raak je elkaar kwijt.

Relaties krijgen (en het uitmaken) hoort bij jezelf leren kennen

We hebben het er ook nog over dat het niet erg is dat je relaties over gaan omdat één van de twee het uit maakt. Sterker nog: dat het heel leerzaam is. Want door het aangaan van relaties leer je steeds meer over wie jij bent en wat bij jou past en doe je mooie nieuwe ervaringen op. Laat de verwachting dat je direct ‘De Ware’ treft (en het daarmee je leven lang vol moet houden, zoals ik vroeger deed) maar lekker los. Zie het als een interessante, leerzame ontdekkingstocht, waarbij je langzamerhand steeds meer ontdekt wat voor iemand écht bij je past.

Milan kijkt me vrolijk aan. “Ik vind dit echt interessant mam! Ik ben wel benieuwd hoe ik het ga doen. Als ik verliefd ben en boos ben en ik weet niet zo goed hoe ik goed ruzie moet maken, kom ik wel even bij jou langs om je raad te vragen.”

Ik ben ook benieuwd. En ik ben heel blij dat ik deze kans heb gekregen om hem levenslessen mee te geven die ik heb zelf door schade en schande pas heb geleerd.