De frustratie van huiswerk, uitstelgedrag en lage cijfers. En 4 tips voor slimmer leren
Toen Milan in groep 8 zat, keek hij verlangend uit naar de middelbare school. “Mam, ik heb zin in volgend jaar, want dan krijgen we huiswerk (cool) en gaan we heel veel leuke nieuwe dingen leren!”. Inmiddels zit hij in de 2e. Hij heeft het erg naar zin op school, vindt die nieuwe vakken leuk, in enthousiast over z’n docenten. Maar over dat huiswerk denkt hij nu heel anders…
AUTONOMIELEREN LERENGROWTH MINDSETDOORZETTENPUBERTEIT
5/21/20224 min read


Het probleem is dat voorheen het leren heel makkelijk ging, dus weinig inspanning of doorzetten vergde. Maar nu is het met regelmaat bikkelen. En daar heeft hij lang niet altijd zin in. Want het is:
“Zoooveel huiswerk! Als ik het af heb, heb ik niet eens meer tijd om te gamen!”.
Moeilijk, waardoor hij met regelmaat uitstelgedrag laat zien. (Ik: “Milan, nu moet je echt stoppen met de kat knuffelen en aan de slag gaan”.)
Nu ineens nodig om leerstof te herhalen om het blijvend te kunnen onthouden. Wat hem niet zo aanspreekt. (“Ik wil het niet nog een keer herhalen.” Ik: “Maar laatst had je weer een dikke onvoldoende omdat je het alleen de dag voor je SO had geleerd.” Milan: “Maar dat vind ik zo saai.”)
Niet leuk om vooruit te plannen. (Milan: “Ik ben klaar met m’n huiswerk van vandaag, mag ik nu gamen?” Ik: “Je hebt volgende week toch een toets?” Milan: “Ik heb écht geen zin om dat nú al te gaan doen.”
Ook zijn cijfers laten zien dat hij het leren leren echt nog in de vingers moet krijgen…
Brugklasser
Vorig jaar begon hij vol plezier en ontspanning aan de middelbare school. We hadden meerdere open dagen bezocht en bij deze school werd hij helemaal enthousiast: over de sfeer, de aardige leerlingen, het gebouw.
Helaas begon het brugklasjaar nogal met wat dompers: vanwege Corona geen traditionele startbijeenkomst met alle eerstejaars en hun ouders. Geen kamp, waarin alle eersteklassers elkaar direct zouden leren kennen. En al snel maar de helft van de week online les, dus maar de helft van je klas leren kennen en geen andere 1ejaars tegen komen.
Leren leren
Het leren ging soepel en het huiswerk maakte hij vol enthousiasme. De eerste proefwerkperiode haalde hij hele mooie cijfers. Maar na een paar maanden begon hij zich te realiseren dat er elke dag huiswerk gemaakt moest worden. Dat één keer herhalen voor een toets niet zulke goede cijfers bracht. En dat hij hier niet meer een van de snelle leerlingen was, maar heel gemiddeld en bij sommige vakken een van de ploeteraars. Veel info bleek beduidend minder makkelijk in z’n brein te blijven hangen dan verwacht. Wat betekende dat hij echt z’n best moest gaan doen; meermalen herhalen, lang tijd besteden (en regelmatig dus weinig of geen game-tijd).
Dat viel hem flink tegen. “Waarom heb ik ooit gezegd dat ik zin had in huiswerk?!…”
Waarom een Growth Mindset zo belangrijk is
Een maand geleden luisterde ik naar het audiobook ‘Mindset’ van Dr. Carol Dweck. Ik blog vaker over de Growth en Fixed mindset en de impact daarvan op leren en zelfvertrouwen, want hier meer over weten kan zoveel mensen helpen. Kinderen én volwassenen. Haar overtuiging: Iedereen kan goed leren (én zijn IQ verhogen!). Het is de clou om actief op zoek te gaan naar de manier die bij jóu past.
Wat zou het mij tijdens mijn middelbare schooltijd enorm hebben geholpen als ik hier toen meer over wist! Ik ben namelijk – na net zo’n enthousiaste start als Milan op de middelbare school – mijn plezier in leren helemaal kwijt geraakt. Achteraf begrijp ik wel waarom: omdat ik leertactieken toepaste die niet passen bij hoe het brein nieuwe kennis opslaat. En niet bij mijn (handig creatieve en minder handige ADD-) brein.
Maar omdat ik me diep vanbinnen schaamde voor mijn moeite met leren (en bang was dus niet zo intelligent te zijn), durfde ik ook niet om hulp te vragen. Bovendien had ik de stellige overtuiging dat er maar 1 manier van leren was (stampen), dus kwam ik gewoonweg niet op het idee dat ik op zoek zou kunnen gaan naar manieren die voor mij beter werkten.
Gelukkig weet ik inmiddels beter: Lukt het leren niet of kom je niet uit de opdrachten die je moet maken: zoek naar manieren die beter bij jou (en bij de werking van het brein) passen! Weet je die niet te vinden: vraag om hulp.
Tips voor betere schoolprestaties
Kort geleden kwam ik het boek ‘Tips voor betere schoolprestaties’ tegen. Geschreven door een docente die onder meer remedial teacher is, voor middelbare scholieren (en hun ouders) om beter te leren leren, plannen, organiseren van grotere taken, samenwerken, motivatie en meer.
Vandaag alvast een paar nuttige tips voor bij het ‘woordjes leren’ (wat bij mij vroeger echt drama was!). Voor sommigen van jullie misschien al bekend, maar voor anderen mogelijk heel helpend:
Verdeel het leerwerk in een aantal kortere blokken, in plaats van dezelfde tijd aan een stuk achter elkaar. Dat is veel effectiever, omdat het brein dan de tijd om de woordjes alvast een beetje op te slaan.
Wissel leerwerk af met ander schoolwerk. Begin met de woordjes die geleerd moeten worden, zodat die later nog een keer herhaald kunnen worden.
Herhalen! Uit onderzoek blijkt dat iets dat éénmaal geleerd is, na enkele maanden grotendeels is vergeten. Zonde van de inspanning. En het zorgt voor gaten in de kennis. Door te herhalen met steeds grotere tussenpozen wordt het steeds beter in je lange-termijn geheugen verankerd. Dus herhaal het na een uur, na een dag nogmaals, na een week en liefst ook nog een keer na een maand. Dan is krijgt je olifantenpaadje in je brein de kans om een informatiesnelweg te worden.
Maak het levendig en aansprekend: Deze tip komt uit het boek Limitless van Jim Kwik. Hij had als kind grote problemen met lezen, leren en onthouden en is zich gaan verdiepen in hoe hij dat wel onder de knie zou kunnen krijgen: maak de woordjes of stof die je moet onthouden zo aansprekend, kleurrijk, levendig mogelijk door erop door te associëren en ezelsbruggetjes te bedenken. Een oefening die hij lezers laat doen waarbij hij je 10 woorden wil laten onthouden heb ik 2 maanden geleden gedaan. In eerste instantie lukte het me totaal niet. Na zijn methode ging het feilloos. En nu, 2 maanden later, weet ik die woordjes nog steeds. Terwijl ik totaal geen talent heb voor woordjes onthouden. Meer daarover in een volgende blog.
De laatste proefwerkperiode heeft Milan met mijn hulp de bovenstaande tips een beetje meer toegepast in zijn leeraanpak. De cijfers die hij hierdoor haalde zijn weer wat beter dan die van de afgelopen maanden. Maar het belangrijkste: hij begint meer vertrouwen en plezier in het leren te krijgen nu hij weet hoe hij het handiger aan kan pakken én merkt dat het vruchten afwerpt. Het zal ongetwijfeld met ups en downs gaan, maar het is een fijne stap voorwaarts. Én hij heeft het eerder geleerd dan ik.