Daarom is het zo belangrijk dat kinderen het verschil weten tussen feiten en meningen

Het is bedtijd voor Elissa. Het half uur voordat Milan en Elissa gaan slapen vind ik misschien wel het waardevolste moment van de dag, omdat we dan zulke eerlijke, mooie, leerzame (voor hen én mij) gesprekken hebben. Deze keer valt m’n mond open van verbazing als Elissa vertelt over hoe zij reageerde op een gemene opmerking van haar klasgenootje. Die opmerking zou mij, toen ik zo oud was, waarschijnlijk timide hebben gemaakt. Maar haar niet. Haar rustige – en vriendelijke – antwoord maakte dat haar klasgenootje vervolgens niet meer wist wat te zeggen. Wow. Ik ben onder de indruk.

Overdag hebben Milan en Elissa weinig interesse in gesprekken of vertellen wat hen zoal bezighoudt (“Hoe was je dag?” “Leuk” Punt.). Denken ze er vaak niet aan om hulp te vragen bij dingen waar ze moeite mee hebben (ruzies, onzekerheid, huiswerk en dergelijke). Dan zijn knutselen, de kat, huiswerk, boek lezen, beeldschermen of wat dan ook altijd aantrekkelijker, waardoor ze geen rust hebben voor een iets langer gesprekje.

Maar ’s avonds in bed komt er vrijwel altijd wel een onderwerp naar boven dat mooi en waardevol is om het samen over te hebben. Daarom hou ik dat ritueel van tijd nemen om ze naar bed te brengen na al die jaren nog steeds trouw in stand, ook al zijn ze al ruimschoots oud genoeg om zelf naar bed te gaan, even alleen te lezen en daarna alleen een nachtkus te krijgen.

Eerst heb ik een half uur quality time met Elissa, daarna met Milan. Vanavond vertelt ze over school. Over dat een klasgenootje vandaag tegen haar zei “Wat heb jij stomme kleding aan”. Ik schrik. Want als er iets is dat veel ouders lastig vinden – en dat geldt zeker ook voor mij – dan is het wel dat onze kinderen worden buitengesloten of gepest. En dat wij niks kunnen doen om ze te helpen.

Door mijn bezorgdheid krijg ik de neiging om haar snel te zeggen hoe ze zou kunnen reageren. Hoe ze voor zichzelf kan opkomen. Dat ik de juf wel zou kunnen benaderen. Of de ouders van dat klasgenootje. Maar ik hou me even in, omdat ik haar eerst wil laten uitpraten. Ik vraag haar alleen: “Hoe reageerde je?”

Tot mijn verbazing vervolgt ze ontspannen: “Ik zei tegen haar: ‘Nee, jij VINDT het stomme kleding. Ik vind het leuke kleding. Ik vind jouw kleding niet mooi. Maar dat is toch oké? We hoeven niet hetzelfde mooi te vinden.’”

Ik ben met stomheid geslagen. En trots. Maar vooral perplex.

“Hoe kom je op het idee om dat te zeggen?” vraag ik aan haar. Waarna zij mij verbaasd aan kijkt. “Maar mama, jij hebt ons toch een keer vertelt dat een mening iets anders is dan een feit? En dat we allemaal een eigen mening mogen hebben? En andere dingen mooi mogen vinden. Dus ik heb gewoon tegen haar gezegd wat jij ons hebt verteld”.

De kracht van kwetsbaar durven zijn

Om eerlijk te zijn was ik allang vergeten dat ik dat heb gezegd. Maar het klopt wel. Ik kwam die uitspraak een keer tegen in een boek van onderzoeker Brené Brown. Zij heeft veel onderzoek gedaan naar de kracht van kwetsbaarheid en kwam erachter dat kwetsbaarheid toelaten in je leven absoluut noodzakelijk is om essentieel is om oprecht en vanuit je hart te kunnen leven. (Ze heeft daar twee geweldige en erg grappige TED talks over gegeven: ‘The Power of Vulnerability en ‘Listening to Shame’.

Ik zou willen dat ik nu weet terug te halen uit welk boek die quote kwam en welk voorbeeld zij er toen bij gaf, maar ik weet het niet meer. Wel weet ik nog hoe die uitspraak me aan het denken zette. En dat ik hem zo waardevol vond, dat ik hem vertelde aan Milan en Elissa. Toen had ik niet verwacht dat Elissa het zo ter harte zou nemen én zou toepassen op een moment dat het heel logisch is om je belachelijk gemaakt en klein of gepest te voelen. Ik ben erg trots op haar. Wat een kracht zit er in dat meisje (dat op andere momenten over zich heen laat lopen, waardoor ik me ook wel eens zorgen maak over of zij voldoende voor zichzelf weet op te komen). Dat ze zo durft te staan voor haar eigen kledingstijl en mening.

Dan realiseer ik me dat haar zelfverzekerde houding op dat moment niet alleen door de quote van Brené Brown komt.

Oefenen in eigenheid

Door mijn burn-outs en de gesprekken met coaches en psychologen die ik daarna heb gehad, ontdekte ik hoe belangrijk het is om ook je eigenheid de ruimte te geven naast het rekening houden met de mening van anderen en je daar eventueel wat op aan te passen. (Iets dat ik de afgelopen jaren dus alsnog heb moeten leren. Niet makkelijk. Wel erg waardevol.) Hoe dan ook, zodra ik me hier bewust van werd, heb ik Milan en Elissa de ruimte gegeven om – naast rekening houden met anderen – ook hún eigenheid te leven, hun eigen pad te ontdekken, hun eigen mening te ontwikkelen. Dus toen Elissa op 4-jarige leeftijd heel graag met 2 verschillende schoenen naar school wilde gaan, vond ik dat prima. Er kan tenslotte niks mis gaan, maar ze oefende wel in een eigen mening hebben en uitvoeren.

Die middag kwam ze thuis. “De juf vond het gek dat ik met 2 verschillende schoenen op school kwam” vertelde ze. “Ze zei dat het heel onhandig was, omdat ik dan niet goed kan lopen en spelen”. “En klopte dat?” vroeg ik haar. “Nee. Ik kon net zo goed spelen en rennen.” “Wil je het nog een keer of vond je één keer genoeg?” vroeg ik haar, onder meer benieuwd naar hoe zij het vond maar ook naar wat de impact was van de opmerking van de juf. “Ja, ik wil het wel nog een keer” was haar eenvoudige, rustige antwoord.

Er valt natuurlijk vanalles te zeggen over of op 2 verschillende schoenen lopen wel of geen goed idee was. Maar wat voor mij het allerbelangrijkste was, was dat ze vol zelfvertrouwen een eigen mening had en het durfde uit te voeren. Ook al begrepen anderen het niet of waren ze het er niet mee eens. Dat is een kracht en kwaliteit waar ze de rest van haar leven plezier van zal hebben. Wat haar kan helpen bij het sterk zijn, mocht ze ooit gepest worden of anderen zien pesten. Haar eigen koers kiezen als vrienden kiezen voor roken of (teveel) drinken en zij dat eigenlijk niet (of niet zo veel) wil. Voor een innovatieve oplossing gaan als haar baas het bij het gebruikelijke wil houden. Enzovoort.

Ik weet het, het is ver in de toekomst. En misschien pakt het anders uit. Maar toch ben ik heel blij dat ik haar met die 2 verschillende schoenen naar school heb laten gaan (na drie dagen zei de juf er niets meer over. En na nog twee keer vond Elissa het zelf niet meer nodig. Maar ze vond het wel heel fijn dat het van mij mag; voor als ze het in de toekomst weer eens zou willen). Nu draagt ze soms wat ‘hip’ is, en op andere momenten haar eigen stijl. Om vervolgens te merken dat beide keuzes vrijwel altijd zonder opmerkingen worden geaccepteerd.

Leuke bijvangst: het werkt ook inspirerend voor mij. Dus ik probeer ook steeds meer los te komen van de mening van anderen en steeds meer naar mijn eigen mening, behoeftes en stijl te luisteren. Best pittige maar ook interessante oefening als je het zoveel jaren anders hebt gedaan…

MOED, KWETSBAARHEID, EMOTIONELE INTELLIGENTIE

The power of vulnerability

Brené Brown onderzoekt moed, kwetsbaarheid, schaamte en empathie. En onze menselijke behoeftes als erbij horen, liefde. In deze scherpe, grappige lezing op TEDxHouston deelt ze een diep inzicht vanuit haar onderzoek dat haar op een persoonlijke queeste zette om zowel zichzelf te kennen als de mensheid te begrijpen.

TEDtalk | 61 MLN views

SCHAAMTE, MOED, KWETSBAARHEID, EMOTIONELE INTELLIGENTIE

Listening to shame

Shame is an unspoken epidemic, the secret behind many forms of broken behavior. Brené Brown, whose earlier talk on vulnerability became a viral hit, explores what can happen when people confront their shame head-on. Her own humor, humanity and vulnerability shine through every word.

TEDtalk | 18 MLN views