Benjamin Franklin, musketten en de oerknal - Zo maak je geschiedenis boeiend voor je kinderen (en jezelf)

Lekker lui leren: met luisterboeken

Nieuwe dingen leren vindt volgens mij iedereen interessant. Het ligt natuurlijk aan je persoonlijke interesses, maar minstens zoveel aan hoe de informatie wordt overgedragen. Mijn broer inspireerde me laatst: hij houdt van luisterboeken. Opruimen, autorijden, wachten; ideaal moment om al luisterend naar een boeiend boek nieuwe dingen te leren.

Op onderzoek uit!

Een van zijn favorieten is ‘A short history of nearly everything’ van Bill Bryson. Bryson schreef dit boek omdat hij zoveel vragen had over allerlei onderwerpen, dat hij gewoon op onderzoek uit ging. Hij bezocht landen, las boeken, sprak met wetenschappers en schreef hier een spannend en meeslepend (en dik) boek over. Het gaat bijvoorbeeld over:

• het ontstaan van het heelal: hoe zijn wetenschappers er eigenlijk achter gekomen dat er een oerknal was? En hoe ging die oerknal in z’n werk? Hoe kom je van oerknal tot ingewikkelde mensen en dieren en planten enzo, die leven op een aarde waar we alles kunnen vinden wat we nodig hebben, en een zon die precies de juiste hoeveelheid warmte geeft?

• Hoe zijn wetenschappers erachter gekomen dat er atomen zijn?

• Waarom verplaatsen continenten zich?

• Waardoor dinorauriërs zijn uitgestorven?

• Waarom weten ze zoveel wel, maar kunnen we het weer niet precies voorspellen? En aardbevingen niet?

Kom maar op met die geschiedenislessen van mijn kids!

Ik kijk er al naar uit; en deze keer gaan we het boeiend maken. En onthouden. Films, documentaires, boeken, tekeningen, mindmaps, musea, deskundigen spreken. We zullen zien hoe. Het worden in ieder geval geen saaie rijtjes met jaartallen. Heb er zin in. Tnx broer.

Heb je tips? Geef ze aan me door!

Weet je goede historische films, documentaires en (luister)boeken om geschiedenis leuk te maken? Laat het me weten. Dan verzamel ik ze en publiceer ik de lijst binnenkort op de blog. Leuk om van elkaar te leren.

—

• A Short History of Nearly Everything

• Benjamin Franklin: An American Life

• Quotes van Benjamin Franklin – via Goodreads

• Elizabeth: The Golden Age

• Apenstreken

Smullen: Beroemde historische figuren en hun rariteiten

Een ander boek waar hij enthousiast over is: de biografie over Benjamin Franklin. Ik ken Benjamin Franklin als die belangrijke Amerikaanse staatsman die op een van de dollarbiljetten staat. That’s it zo’n beetje. Geen idee wat hij gedaan heeft. Dan vertelt m’n broer me de ene na de andere grappige anekdote over hoe slim, maar ook lekker eigenwijs Franklin was. En wat hij zoals was in z’n leven (toonaangevend auteur, drukker, politiek theoreticus, politicus, vrijmetselaar, baas van de postdienst, wetenschapper, uitvinder, burgeractivist, staatsman en diplomaat). Welke dingen Franklin heeft uitgevonden (zoals een bliksemafleider; hij heeft met een vlieger geprobeerd bliksem te vangen. En dat is gelukt). En over sterke quotes van hem zoals:

• “I didn’t fail the test, I just found 100 ways to do it wrong.”

• “Never ruin an apology with an excuse.”

• “By failing to prepare, you are preparing to fail.”

• “Being ignorant is not so much a shame, as being unwilling to learn.”

• “Instead of cursing the darkness, light a candle.”

Ja hoor gelukt, ik ben benieuwd geworden. Omdat ik Franklin ineens als interesant mens’ zie, met gekke uitspraken, bizarre acties, inspirerende kennis. Hier gaan jullie vast meer over horen van me…

“Stel je eens voor…”

Nog zoiets moois: Laatst was hij met zijn kinderen bij een museum. Daar stond een bajonet. Er stonden wat jaartallen bij. Ze keken even en liepen al snel weer door. Hij riep z’n kinderen terug. “Weten jullie wat dit is? En waar dat voor gebruikt werd?”. … Brave antwoorden: “Musket. Bajonet. Oorlog…”. “Moet je eens voorstellen. Je bent soldaat. Aan de overkant van het grote veld staat het enorme leger van de vijand. En dan gaat het signaal van de trompet en komen ze op je afgelopen. Jij staat paraat. Je musket is geladen. Ze komen binnen bereik en… Je schiet. En dan… Moet je je musket opnieuw laden! Want musketten kun je niet ff makkelijk herladen zoals geweren van nu! Dus snel schoonmaken met een speciale stok. Kruit uit het zakje aan je gordel pakken. Erin proppen. Kogels erin. (Hij begint steeds gehaaster te praten, leeft zich opnieuw helemaal in in z’n verhaal.) Zit de lont nog goed? Ja. O shit wat zijn ze al dichtbij! Snel aansteken! Waar is m’n vuur (ze hadden nog geen aanstekers)?! Steeds zenuwachtiger en onhandiger word je. Je vijand is nu echt dichterbij. O je! Zou het vuur op tijd bij het kruit komen? Zou je musket z’n kogels afschieten voordat jij aan de bajonet van je vijand wordt geprikt?” Z’n kinderen hadden ogen vol spanning en enthousiasme, stelden de ene na de andere vraag. Want nu lééfde dat verhaal van die musketten voor ze. Voelden ze mee hoe het was om die dingen te gebruiken. Vóelden ze de geschiedenis.

En ja: meeleven met historische films!

In 2007 zag ik het indrukwekkende Elizabeth: The Golden Age (met in de hoofdrol de ijzersterke Cate Blanchett). Terwijl ik de bioscoop uitliep bedacht ik me: Wat als ik geschiedenislessen had gehad aan de hand van dit soort historische films, of documentaires? Ze klassikaal bekijken en bespreken. Ze als aanknopingspunt gebruiken het geven overzicht van wat er op verschillende plekken op de wereld tegelijkertijd speelde. Welke gebeurtenissen aanleiding waren voor andere belangrijke gebeurtenissen.

Dat zou zeker zijn blijven hangen! Dan hadden de jaartallen betekenis gekregen; door de personages, hun kleding, de omgangsvormen, de avonturen, intriges, ziektes en oorlogen die ze meemaken. Door de landschappen, de gebouwen, de werktuigen. Oké, deze film is niet geschikt voor alle leeftijden, maar het idee wel! Voor de basisschool zou Apenstreken juist een leuke zijn. Beetje zoetsappig en eind goed al goed, maar ook vol geschiedenis.