5 Basisregels voor levenslustige, veerkrachtige kinderen

Verbinding

Ik lig na een intensieve week bij te komen en te denken aan hoe afgelopen week was. Ik ben zo dankbaar voor het grote gevoel van verbondenheid dat ik voel met Elissa en Milan. We zijn dol op elkaar en laten dat ook weten. Milan is inmiddels een puber, maar komt me nog meerdere keren per dag een welgemeende knuffel geven. Elissa is heerlijk eigenwijs 9 jaar, maar kruipt nog regelmatig op schoot. We lachen veel met elkaar, hebben mooie gesprekken, nemen elkaars wensen en behoeftes serieus (oké, echt niet altijd, maar wel meer dan 90% van de tijd). Dat gevoel van verbondenheid is zó belangrijk, zó waardevol: het geeft ons een stabiele basis van waaruit we kunnen groeien, brengt ons ontspanning en draagt bij aan ons geluk.

Eigenheid

Ik denk aan hun eigenheid. En hoe fascinerend ik het vind om die tot bloei te zien komen. Ik geloof dat als kinderen geboren worden, ze in basis ‘af’ zijn; hun eigenheid, hun sterktes en zwaktes zijn gevormd. Ze hebben nog een boel groeien en leren te doen. Maar die eigenheid is een gegeven. Die kun je als ouder ontkennen, proberen te vormen als een timmerman, of je kunt die accepteren, omarmen, daar waar nodig steunen en tot bloei helpen komen als een tuinman (mooie metafoor uit het interessante boek ‘De opvoedparadox – over de ouder als timmerman of tuinman’ van Allison Gopnik, die ik erg raak vind).

Opvoeden is je laten verrassen

Regelmatig realiseer ik me hoe weinig invloed ik heb op hoe Milan en Elissa zich ontwikkelen. Er zijn vele momenten waarop ik kan praten als Brugman, maar niets lijkt aan te komen van mijn ‘opvoedlessen’. En dan ineens verrassen ze me op onverwachte momenten; doen ze uit zichzelf precies wat ik die keren daarvoor probeerde te bewerkstelligen.

Bijvoorbeeld als ze ineens moediger zijn dan ik had durven dromen (en dan ikzelf was op die leeftijd) of had kunnen bewerkstelligen door ze ‘moed in te praten’ of ze te pushen.

• Of als ze een sterke eigen mening hebben waar anderen hen niet van af kunnen halen (“jij vindt mijn kleren misschien niet leuk, maar ik wel”).

• Opkomen voor een klasgenootje dat gepest wordt.

• Doorzetten met huiswerk maken dat nog niet af is, terwijl het al laat is en ze moe zijn en ik verwacht dat ze zouden opgeven.

• Dat Milan me lief vraagt hoe mijn nacht is geweest terwijl hij zelf doodmoe is omdat hij alweer zo moeizaam en daardoor veel te laat in slaap viel. Dat hij uit zichzelf aanbiedt om een boodschap te halen omdat hij ziet dat het op is.

• Hoe Elissa als verrassing ineens een huishoudklusje voor me doet. Of dat ze Milan als eerste de keuze geeft, terwijl ze zelf heel graag iets wil.
  
  

Mijn 5 basisregels voor levenslustige, zelfverzekerde, veerkrachtige kinderen

“Waar heb ik dat aan verdiend? Hoe kan het dat dit zo goed is ‘gelukt’? Dat het zulke fijne mensen aan het worden zijn?” vraag ik me dan af. Ik denk hier even over na en kom tot de conclusie dat ik 5 basisregels hanteer in het opvoeden. aspecten van ouderschap die ik altijd heel bewust heb gedaan, omdat ik heb ervaren hoe belangrijk ze zijn om kinderen ontspannen op te laten groeien en in hun kracht te staan:

1. Ze mogen zijn wie ze zijn;

Elissa en Milan hoeven niet te voldoen aan mijn verwachtingen of ideaalbeeld, niet mijn dromen te leven. Ze mogen helemaal zijn wie ze zijn. Inclusief hun eigenheid, talenten én hun zwakkere kanten. Zoals de vergeetachtigheid van Milan of Elissa’s angst om op een onbekende plek zelf te zoeken naar de wc of de ober om de rekening te vragen.

Ik heb zelf ervaren dat je niet in je kracht kunt komen als je bezig bent met je zwakke kanten verbergen of compenseren (ook ik ben vergeetachtig, en ook ik vond mijn weg zoeken op onbekend terrein en vragen eng), je talenten verwaarlozen vanwege faalangst of perfectionisme, of je eigenheid te onderdrukken omdat je bang bent dat mensen die niet accepteren.

2. Alle emoties mogen er zijn

Dat geldt voor zowel de positieve als de negatieve. We maken er tijd voor om die steeds meer te begrijpen; want het zijn richtingaanwijzers, ook de ‘negatieve’ emoties als boosheid of chagrijnig zijn. We geven ruimte om ze te verwerken, zodat de emoties zich niet opstapelen en de emmer op gegeven moment blijft overstromen. En zodat ze zich niet op gegeven moment emotioneel doods gaan voelen. Want dat is het bij-effect van het onderdrukken van negatieve emoties; dat ook de positieve getemperd worden; dat heb ik zelf gemerkt in de periode voor mijn 1e burn-out.

Handig hulpmiddel: BABA methode

Het gedrag dat volgt uit die emoties wordt niet per definitie goedgekeurd hoor; gemeen doen als je boos bent mag niet. Maar het boze gevoel mag er wél zijn. Een mooie tool die ik daarbij vaak toe pas is de BABA-methode (van Hoogsensitiviteit coach Esther Bergsma): Begrijp, Accepteer, Begrens, Alternatief.

3. Ze hebben beide invloed

Ik heb als kind zelf ervaren hoe goed het me deed om invloed te hebben op beslissingen die mijn moeder nam. Dat betekende niet dat ik per definitie mijn zin kreeg, maar wel dat ik mij serieus genomen voelde en dat de plannen ook aansloten bij mijn wensen. Dat ik er toe deed.

De Power Bucket

Kort geleden las ik op de website van Positive Parenting Solutions van opvoedcoach Amy McCready over de Power Bucket: als kinderen niet dagelijks op een positieve manier invloed hebben op hun leven, dan gaan ze op een negatieve manier invloed uitoefenen. Dus door irritant te doen, hun zin door te drijven. Dat sluit precies aan bij hoe ik het ook ervaren heb, en ook nu met Milan en Elissa merk.

Beetjes keuzevrijheid

Milan en Elissa heb ik altijd invloed gegeven: bijvoorbeeld welke eten ze wilden eten, of ze eerst willen lezen of eerst buiten spelen, in hun kledingkeuze. Keuzes die een kind aan kan, maar die hen ook een gevoel van invloed geven. Ik zie het bovendien als mijn taak om hen voor te bereiden op het volwassen zijn, en dus ook op het maken van keuzes (en de bijbehorende consequenties). Daarom worden de keuzes waar ze invloed op mogen hebben steeds groter. Tegenwoordig gaan de wensen ook over wat zij in het weekend willen doen, of qua vakantie en meer.

4. Ze krijgen dagelijks echte aandacht

Ieder mens heeft oprechte aandacht nodig. Voor kinderen is dat niet anders. Geef je ze dat niet, dan zullen ze om aandacht blijven vragen tot ze het wel krijgen. Is het niet goedschiks, dan kwaadschiks. Kinderen die in de supermarkt aan het zeuren zijn (en de mond gesnoerd worden met “nu even niet”) hebben over het algemeen behoefte aan een moment van oprechte interesse. Soms is een paar minuten al genoeg. Lukt dat niet nu, dan is helderheid over op welk moment ze dat wél kunnen krijgen vaak ook al voldoende (maar dan moet je je vervolgens wel aan die belofte houden; kinderen hebben behoefte aan weten waar ze aan toe zijn én aan een betrouwbare ouder die zijn beloftes na komt).

De Attention Bucket

Ook hierover schrijft Positive Parenting Solutions: ieder mens heeft dagelijks oprechte, onverdeelde aandacht nodig. Ook kinderen. Amy McCready noemt dat de Attention Bucket. Krijgt je kind die aandacht niet op een positieve manier, dan gaat het vervelend gedrag vertonen om die aandacht maar te krijgen.

Mijn moment met Milan en Elissa is in ieder geval elke avond als ik ze naar bed breng. Dat doe ik per kind apart. Dan bespreken we de dag, lezen we wat samen, zing ik (nog steeds) voor ze. Maar ook overdag let ik erop dat ze voldoende aandacht krijgen, al is het maar even. Hoe druk ik ook ben; hier valt altijd een beetje tijd voor te maken. En het helpt elke keer weer.

5. Ik leef hen voor wat ik vind dat zij horen te leren of te doen,

Kinderen nemen serieuzer wat ze hun ouders zien doen, dan wat hun ouders hen zéggen dat ze moeten doen. Dus je kunt als ouder bijvoorbeeld wel zéggen dat een kind niet mag liegen, maar als je zelf af en toe met smoesjes of ‘leugentjes om bestwil’ komt, leert je kind daarvan dat het wel mag. En zo zijn er ontzettend veel voorbeelden te bedenken waarin we als ouders iets anders voorleven, dan wat we onze kinderen zéggen dat ze zouden moeten doen.

Dus ik zet door, ook als ik iets niet leuk vind. Ik laat hen zien hoe ik met emoties als boosheid omga, door eerst aan te geven dát ik boosheid voel opkomen, waarom, en welk ander gedrag ik van hen wil, voordat ik mijn boosheid uit. Ik doe niet aan roddelen, maar bespreek dingen die ik vervelend vind met de persoon zelf, ook als ik dat lastig vind. Ik laat hen empathie zien door te vertellen hoe ik me in anderen inleef en rekening met hen hou. Ik verzamel mijn moed als ik iets moet doen dat ik spannend of eng vind.

Hoe je eigen valkuilen de opvoeding beïnvloeden

Een ander aspect waar ik me steeds bewuster van begin te worden: de invloed van mijn eigen pijnpunten en onzekerheden die stammen uit mijn kindertijd, hoe die mijn gedrag bepalen, en daarmee wat ik voorleef aan mijn kinderen. Vroeger wuifde ik dat weg, of onderdrukte het. Maar sinds ik het boek ‘Leven in je Leven – leer de valkuilen in je leven herkennen’ heb gelezen en me realiseer wat mijn ouders onbewust aan mij hebben doorgegeven, probeer ik het aan te pakken of te verwerken. Zodat ik het niet (onbewust) overdraag op hen, en zij weer op de generaties na hen.

Opgroeien tot levenslustige, veerkrachtige, fijne mensen

Het zijn zulke eenvoudige basisregels. Maar ze geven ons heel veel: ontspanning, verbinding, oprechte interesse in en liefde voor elkaar. En een stevige, veilige basis van waaruit we kunnen groeien, ontdekken, uitproberen en tot bloei komen.

Van mensen om mij heen krijg ik met regelmaat te horen: “Wat zijn jouw kinderen leuke, fijne mensen! Vriendelijk, geïnteresseerd in anderen, luisteren goed, zelfverzekerd.” Dat maakt me dan wel een beetje trots. Maar vooral dankbaar: want voor mijn gevoel heb ik niet zoveel invloed; doen ze het vooral zelf.

=> Wat zijn jouw ‘basisregels’ van hoe je je kinderen opvoed? Ik ben heel benieuwd! Deel ze hieronder in de comments, dan inspireer je mij en andere ouders.