Opvoeden = samen leren

Opvoeden lijkt vaak op het beter weten. Maar in de praktijk is dat eigenlijk zelden aan de orde. Ja, je hebt als ouder meer jaren op de teller, maar elk kind is uniek – en dus is elk opvoedtraject nieuw. Jij hebt misschien de levenservaring, maar zij hebben de frisheid, de andere blik, de nog ongerepte wijsheid.

Ik heb gemerkt dat het ongelofelijk helpt als je als ouder durft aan te sluiten bij de eigenheid van je kind. Niet alleen luisteren ze dan beter en doen ze meer met wat je aanreikt – het helpt hen ook om zich te ontwikkelen tot de mooiste, eigenste, veerkrachtigste versie van zichzelf.

En toch twijfel ik ook regelmatig. Heb ik het handig aangepakt? Had ik iets anders moeten zeggen? Had ik ze meer moeten stimuleren met school – of juist minder? Meer vrijheid geven, of meer structuur? Streng zijn op schermtijd, of het loslaten?

Mijn belangrijkste ankers blijven:

• Een growth mindset bij mezelf – blijven leren over het leven én over mezelf. En ook hen (en mezelf) de ruimte geven om te struikelen, te proberen, aan te rommelen en zo te groeien. Stralend falen, zoals een coach dat ooit mooi noemde.

• Open staan voor hun eigenheid – hun talenten, visie, worstelingen, stijl en aanpak serieus nemen. En dat meenemen in mijn opvoedkeuzes.

• Tijd maken voor quality time – zonder haast, zonder oordeel, luisterend. Gewoon écht contact maken.

Echte verbinding vraagt om aandacht

Daarom maak ik bewust ruimte voor goede gesprekken. Echt luisteren naar wat hen bezighoudt, waar ze tegenaan lopen, hoe ze naar de wereld kijken. Niet alleen leer ik daardoor hen beter begrijpen, maar ook mezelf. Het heeft ertoe bijgedragen dat onze band hecht is gebleven. Ook nu ze pubers zijn.

Regelmatig krijg ik te horen: “Oh, pubers… sterkte!” Maar eerlijk? Hier thuis is het nog steeds ontspannen en gezellig. Natuurlijk is er ook rommel, verstrooidheid, puberchaos. En gelukkig maar – dat hoort erbij. Het is dé fase waarin ze zichzelf ontdekken, loskomen van jou als ouder, en hun plek leren vinden.

Maar óók: veel knuffels, grapjes, eerlijke gesprekken. Als je blijft investeren in verbinding, blijven ze delen. En soms, zomaar op een onverwacht moment, krijg je ineens een levensles terug. Zoals deze drie, die Elissa me leerde.

Les 1: Onze muzieksmaak lijkt op elkaar

En hoe verbindend het werkt om naar elkaars muziek te luisteren

Laatst was ik met Elissa aan het koken. Als Milan en Elissa bij mij zijn – ze wonen de helft van de tijd bij hun vader – helpen ze mee met koken, afwassen en andere dagelijkse dingen. Niet alleen omdat ik vind dat dat hoort bij samenleven, maar ook omdat het zorgt voor zelfstandigheid. Én voor fijne, betekenisvolle momenten samen.

Degene die helpt, kiest de muziek. Die avond zette Elissa haar playlist aan. En wat bleek? Haar muzieksmaak lijkt verrassend veel op de mijne.

Ze houdt van jazzy soul – zowel van nieuwe artiesten als Laufey als van klassiekers als Sade. Ze luistert naar rock, rap, hiphop, romantische nummers. Bruno Mars, TV Girl, RJ Pasin, maar ook Marvin Gaye, The Beatles, Frank Sinatra, Pink Floyd... Haar smaak is verrassend breed. Met enige regelmaat hoor ik zelfs de originele versies van nummers die ik grijs draaide op de middelbare school.

In het begin was ze verbaasd dat ik die nummers kende. Maar inmiddels vindt ze het juist leuk. Het maakt onze band alleen maar hechter. De anekdotes die ik er soms bij vertel versterken dat nog meer. Hoe ze bij die muziek uitkomt? Geen idee. Vermoedelijk via de Spotify-algoritmes – die blijkbaar ook mijn muzieksmaak naar haar playlist weet te brengen...

We praten over de muziek, delen herinneringen, leggen verbanden, stellen vragen. Soms vertel ik iets over een artiest of genre, dan weer leer ik iets van haar. De rollen vervagen: ik ben niet alleen de ouder met ervaring, zij niet alleen het kind dat leert. We zijn twee mensen die samen ontdekken.

Muziek werd nog een extra brug tussen ons. En dat is misschien wel het mooiste dat je in een ouder-kindrelatie kunt vinden: wederzijdse nieuwsgierigheid, oprechte interesse, meeleven met elkaar.

Les 2: Echt jezelf zijn is aantrekkelijker dan je aanpassen

Over eigenheid, lef en het loslaten van de behoefte om aardig gevonden te worden

Vroeger probeerde ik aan te voelen wat anderen van me verwachtten – en daaraan te voldoen. Want dan hoorde ik erbij. Dan voelde het veilig. Maar echt ontspannen voelde het nooit. Want zolang je je ware zelf tegenhoudt, blijf je op je hoede. En put je jezelf uit.

Elissa laat me iets anders zien. Ze is gewoon zichzelf. Ze draagt wat ze mooi vindt. Soms iets hips, soms iets eigenzinnigs, soms iets geks. Ze spreekt zich uit, op een eerlijke, rustige manier die uitstraalt: dit is wie ik ben – en dat is oké.

Als iemand iets zegt over haar kleding, reageert ze:

“Ik vind het mooi. En dat is het belangrijkst.”

Ze zegt wat ze denkt, zonder drama of opsmuk. Met helderheid. En met vertrouwen.

Tijdens een vakantie bracht haar naar een manege voor een paardrijtocht. Terwijl we wachtten, stonden er ook een moeder en dochter die – afgaande op hun kleding – behoorlijk rijk leken. Ik merkte bij mezelf dat ik bang was dat ze mogelijk wat verwend of hooghartig zouden zijn en daarmee de tocht minder leuk zou worden voor Elissa. Maar ze zei:

“Mam, je moet niet zo oordelen. Het zijn ook maar mensen hoor. Je mag wel wat meer vertrouwen dat ze gewoon aardig zijn en het een leuke rit wordt.”

Zó eenvoudig. Zó krachtig. Er zit rust in. Stevigheid. Echtheid.

En het werkt. Haar openheid en authenticiteit trekken anderen aan. Niet omdat ze zich aanpast, maar juist omdat ze zichzelf durft te zijn. Ze doet niet aan 'fitting in', maar aan 'belonging' – een mooi onderscheid dat de inspirerende onderzoeker en spreker Brené Brown maakt.

En dat raakt mij. Want ook ik mag mijn plek innemen. Met mijn introverte én extraverte kant. Mijn kleurrijke én rustige kant. Mijn twijfels, mijn mening, mijn gevoel. Mede door haar lukt het me steeds meer om te voelen: ik mag er zijn, precies zoals ik ben.

Les 3: Pubers denken dieper dan we vaak erkennen

Over kaders, overtuigingen en de vrijheid om opnieuw te kiezen

We hadden net een neefje uitgezwaaid op station Rotterdam. In plaats van naar de uitgang te lopen, stelde Elissa voor om naar het eind van het perron te gaan. Daar loopt een trap omhoog naar een platform van waaruit je alle sporen en perrons overziet.

Boven aangekomen keek ze om zich heen en zei:

“Vanaf hier ziet alles er ineens heel anders uit. Zo overzichtelijk. Vanaf de straat is het allemaal veel rommeliger.”

En terwijl we naar huis gaan, ging dat beeld verder leven in haar hoofd:

“De muren van steden en gebouwen geven kaders. Daar laten we ons vaak door beperken. Hetzelfde geldt voor regels, meningen en ideeën van anderen. Het zijn dingen waar je in vast kunt raken. Maar het is onze oefening om, ondanks al die kaders, onze vrijheid terug te vinden. Soms door letterlijk naar buiten te gaan. Of door even uit te zoomen en van een afstand te kijken. En zo weer je eigen mening en koers te vinden. En daarna de moed vinden om het ook te doen.”

Ik was stil. Want wat een inzicht. Wat een taal. En wat een bewustzijn – op dertienjarige leeftijd.

Ze benoemde precies wat zóveel volwassenen pas veel later ontdekken – ik in ieder geval: dat vrijheid niet vanzelf komt. Dat je ruimte moet maken. Reflecteren. Durven loslaten. Niet om overal buiten te staan, maar om je eigen koers te vinden. Je eigen kaders te kiezen.

Wat een rijkdom ligt er in de hoofden van pubers – als je de moeite neemt om écht te luisteren.

Tot slot: groeien doen we samen

Wat ik van Elissa leer – over muziek, over zelfvertrouwen, over denken buiten de lijntjes – zijn geen kleine dingen. Het zijn levenslessen. Ze veranderen hoe ik naar haar kijk, naar mezelf, naar ouderschap, en naar de wereld.

Ze maken duidelijk dat opvoeden geen eenrichtingsverkeer is. Het is een gezamenlijke reis. Je hoeft het niet allemaal te weten als ouder. Je hoeft niet alles te sturen. Je mag ook volgen. Vragen stellen. Je laten raken.

Want als je écht luistert – niet om te corrigeren, maar om te begrijpen – dan groeit er iets prachtigs: wederzijds vertrouwen. En echte verbinding.

En dat is misschien wel het mooiste van het ouderschap.

Wat heb jij geleerd van je kind?

Heeft jouw kind jou ooit een inzicht gegeven dat je raakte? Een gedachte die je aan het denken zette? Een spiegel die je niet had zien aankomen?

-> Vertel het hen. Dat laat hen groeien, en jullie band versterken.

Wil je vaker dit soort verhalen ontvangen over bewust ouderschap, verbinding en groei?

-> Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief van Growing Parents, Growing Kids

Voor hen. En voor onszelf.